Họ phú quý giữa mây mù Nghề chạm bạc đã mang vinh hoa phú quý đến gia tộc họ Lù ở thôn Đông Chứ 1, xã Ngán Chiên, huyện Xín Mần. Và đến lượt mình, lớp lớp các đời con cháu nguyện “sinh nghề tử nghiệp” để trả ơn ông cha. Cả gia tộc cùng làm một nghề Đứng ở trọng điểm xã Ngán Chiên nhìn xuống, có thể thấy hàng chục đỉnh đồi, núi lớn nhỏ lô nhô xếp tầng lên nhau. Ông Xìn Đức Việt, Phó chủ toạ UBND xã Ngán Chiên, khoe rằng, địa phương có hẳn một thôn toàn người giàu. Ông Việt đích thân dẫn phóng viên đến thôn Đông Chứ 1, nơi có họ họ Lù sinh sống từ nhiều đời. Giao thông ở Ngán Chiên rất tệ, cốt yếu vẫn là đường đất, nhiều đoạn bị nước ipad mini 16gb 4g toàn quốc giá rẻ suối cắt ngang chưa có cầu, xe máy lao xuống là chết máy, phải nhờ (thuê) dân bản địa khênh qua. Thế mà họ Lù ở thôn Đông Chứ 1 đã tự bỏ tiền làm một tuyến đường bê tông ra đến tận UBND xã. Tôi ghé vào ngôi nhà sàn khang trang trước nhất được dựng bằng gỗ nghiến bào bóng lộn. Ông Lù Sào Tin (63 tuổi) dáng người thanh mảnh đang ngồi bên lò than hồng rực lửa, tay phải nắm một thanh sắt nhỏ gắn với khúc gỗ rỗng bịt kín hai đầu, hết kéo ra lại đẩy vào như người cầm cưa để tạo gió thổi than cháy nỏ; tay trái cầm chiếc kìm sắt kẹp một chén đất nung chứa những mảnh bạc vụn màu xám đục hơ trên lửa. Sau khi những mảnh bạc bị nung chảy, ông nâng chén lên trước ngực, phùng miệng lấy hơi rồi thổi bay lớp màng tro nổi lềnh phềnh trên bề mặt tạo ra những tia sáng như pháo hoa đang cháy.
Người thợ chạm bạc lật một viên gạch đất đã khoét rãnh ở giữa, từ từ nghiêng chén rót bạc vào đó, trong nháy mắt, chất lỏng màu đỏ chuyển thành một thanh bạc thon như cây bút chì trắng nuột. Dội gáo nước cho hạ nhiệt, ông Tin cầm thanh bạc đặt lên một tảng sắt, cứ thế dùng búa nện thành một dây bạc dài thuồn thuột. “Từ dây bạc này, tôi có thể kéo thành sợi chỉ, sợi tóc nhờ tấm kẽm đục nhiều lỗ có kích cỡ khác nhau. Nhiều người học cả đời cũng không làm được kỹ thuật này đâu”, ông Tin khoe.
Không để lỗi Ông Tin bảo: "Thôn Đông Chứ 1 có 14 hộ thì quờ quạng bán ipad mini 16gb 4g toàn quốc đều là con cháu hụi họ Lù. Nghề chạm bạc đã có từ đời cụ nội tôi, đến lớp lớp các đời con cháu nối tiếp, ai cũng giữ nghiệp tổ tông truyền lại". Những thành viên của họ họ Lù ở Đông Chứ 1 vẫn kiêu hãnh rằng, ở đâu có người Nùng thì ở đó có sản phẩm trang sức của gia đình mình chế tạo. Không chỉ dân buôn vàng bạc ở Hà Giang, mà các tỉnh phụ cận như Tuyên Quang, Yên Bái, Cao Bằng, Lào Cai… cũng tìm đến đặt hàng. Người Nùng quan niệm, bạc là hiện thân của tình vĩnh cửu, vì thế, trong những đám cưới hỏi, trên người cô dâu có nhiều trang sức bằng bạc, từ chiếc khuy, đồng xu đính trên áo, đến bộ xà tích lúc lắc cạp quần, đôi lắc tay ipad mini 4g hà nội giá rẻ to như quai đồng hồ trên tay và 4 - 5 chiếc dây chuyền nhỏ to với những hình thù khác nhau lủng lẳng trước ngực… Mỗi họa tiết đều mang một ý nghĩa riêng, biểu thị văn hóa của người Nùng từ nếp nghĩ đến sinh hoạt đời thường. Thí dụ, chim bồ câu biểu tượng cho khát vọng hòa bình; rồng - phượng tượng trưng cho cuộc sống vợ chồng hạnh phúc; đồng bạc tả nguyện vọng đổi đời và những dây chuyền ghép từ những sực là hiện thân của tinh thần gắn kết cộng đồng… Ông Tin cho biết, một bộ trang sức của cô dâu phải mất từ 1 - 1,5 kg bạc trắng, tùy vào điều kiện của mỗi gia đình. Và đó cũng là số tiền mà nhà gái thách cưới nhà trai. “Đồ trang sức của hụi tôi là thứ hàng duy nhất, chẳng ai có thể nhái được. Bởi chúng tôi được tiên sư truyền lại hàng trăm khuôn đúc mang hình thù khác nhau, tinh xảo đến mức nhiều chi tiết phải soi kính lúp mới nhìn thấy. Và khoảng 90% họa tiết được đục, uấn, giũa, cắt và hàn… bằng tay. Có những đồ trang sức, chỉ cần lỗi một họa tiết, chúng tôi sẵn sàng đập bỏ và nung lại, tuyệt đối không bán hàng bán iphone 4s giá rẻ lỗi. Trong quy tắc nghề của dòng họ quy định không ai được uống rượu trước và trong giờ làm việc”, ông Tin tiết lậu.
Có lẽ, vì cảm mến tính tẳn mẳn và cầu toàn đầy nghĩa vụ đối với từng sản phẩm của thợ kim hoàn họ Lù mà người ta ưng ý vượt bao ngọn đồi, quả núi tìm đến vùng đất giữa mây mù đặt hàng. Tiền nong, sang giàu được sinh ra từ đó. Vào ngày mồng 1 hàng tháng, họ họ Lù lại giết lợn béo, dê đực, gà, ngan, ngỗng… bày mâm cao cỗ đầy gặp mặt các thành viên. Nếu nhìn thấy cuộc sống ấm no ấy, Có lẽ nhiều gia đình ở phố thị cũng thấy màng màng. Mong ước một làng nghề Nghề chạm bạc đã mang vinh hoa cho những người thợ kim hoàn họ Lù, nhưng để tạo ra những món đồ trang sức tinh xảo đến từng chi tiết nhỏ hơn cả hạt cát, lấp lánh ánh kim, họ đã cần lao mệt nhọc đến đổ mồ hôi, sôi nước mắt.
Ông Tin chia sẻ: Muốn nung những mảnh bạc vụn tan chảy và đổ thành một khối để chế tạo, người chạm bạc phải có được những hòn than cháy nỏ, lâu tàn và sinh nhiệt cao. Ở dưới xuôi, người ta dễ dàng mua than đá với giá bọt bèo, nhưng Ngán Chiên là xã “cùng trời”, đường đi hiểm trở, chuyển vận than lên để làm thì sạt nghiệp. Sống trên núi, đương nhiên phải lấy củi đốt than, nhưng chỉ những cây gỗ cứng mọc tít trên đỉnh Chiêu Lầu Thi cao hơn 2.000 m mới tạo ra chất than thượng hạng để nung bạc. Vào mùa hạ, trang sức bán chậm, khi quạ còn trốn sau đỉnh núi, ông Tin và người con trai Lù Văn Chưởng lại lục tục dậy, đeo trên người lủng lẳng cơm nắm, dao dựa, bạt ni lông… leo qua những con dốc dựng ngược lên đỉnh núi tìm cây chết khô xếp lại thành đống, sau đó đốt cháy thành than. Vì đường sá xa xăm, hai bố con phải lợp lều ngủ lại giữa rừng chờ sáng hôm sau đúc than vào bao tải vác xuống núi. Chuyện trượt chân ngã tóe máu là chuyện thường.
|
0 comments:
Post a Comment